İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü öğretim üyesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Heyelan Uygulama Araştırma Merkezi üyesi Doç. Dr. Tolga Görüm, öğrencisi Seçkin Fidan ile birlikte Türkiye’deki ölümcül heyelan olayları içeren veri tabanı oluşturdu.
Yaklaşık 3 yıl süren çalışmayla, 1929'dan 2019'a kadar ülkedeki ölümlü heyelanları dijital ve yazılı medya kaynaklarından incelendi, Türkiye’nin heyelan istatistiği çıkarıldı. Türkiye Ölümcül Heyelan Veri Tabanı'na (FATALDOT) göre, heyelanların Türkiye’de doğal afet kaynaklı kayıplar arasında depremden sonra en fazla ölüme neden olan afet türü olarak ikinci sırada yer aldığı tespit edildi. Bölge ve iller bazında ise, Doğu Karadeniz bölgesi ilk sırada yer alırken, en fazla ölümlü heyelanların Trabzon ve Rize’de meydana geldiği belirlendi.
YAPILAŞMA TETİKLİYOR
İklim değişimi ile doğaya dışarıdan yapılan müdahalelerin heyelanları tetiklediğini belirten KTÜ Heyelan Uygulama Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Aykut Akgün, “Son 5 yıl içerisinde iklimsel koşullardaki değişimlere bağlı olarak gerçekleşen ani ve yoğun miktardaki yağışlar heyelanların gelişim sürecini hızlandırıyor. Ormansızlaştırma, arazi kullanımındaki eksiklik ya da hatalar heyelanların gelişim sürecini ciddi anlamda tetikleyebiliyor. Bölgemizde özellikle çay tarımının yapıldığı yerlerde heyelanların sık görülmesiyle ilgili ciddi bir ilişki var. Özellikle 1950 ile 1955 yılları arasındaki dönemde çay tarımı yapılan alanlardaki artışla heyelan gelişimindeki artışa yönelik ciddi bir ilişki görülüyor. Bu bakımdan sadece doğal nedenler değil, insan etkisiyle ortaya çıkan heyelanların da sayıca zarar verici kabiliyeti açısından ön plana çıktığını görebiliyoruz.” sözleriyle açıkladı.verdi.
KADER DEĞiL
Akgün, heyelanların afete dönüşmesinde insan faktörü olduğuna dikkat çekerek, “Gerek heyelanlar, gerek taşkın ve seller kader değil. Bunların hepsi doğa olayı ama bu doğa olayı insanın müdahalesiyle birlikte maalesef afet boyutuna ulaşıyor. Yerleşim yerini dere yatağını içerisine ya da heyelana duyarlı yamacın üzerine bina, yol yaparsanız sonuçlarına da katlanmak zorunda kalıyorsunuz. Doğa olayları öldürmez, doğa olayına müdahale yapılmış alanlarda insanların var olmasıyla can ve mal kayıpları ortaya çıkar.” diye konuştu.
SONNOKTA GAZETESİ
